گروهی از دانشگاهیان و پژوهشگران ایرانی خارج از ایران در بیانیهای با اعتراضات «میلیونها مردم ناراضی» این کشور که خواهان «آزادی، دموکراسی، عدالت و رفع تبعیض، و زندگی رها از سرکوب و تحمیل استبداد دینی-ولایی هستند» اعلام همبستگی کردهاند.
این گروه شامل ۶۷ نفر بیانیه خود را در حمایت از بیش از ۲۰۰ عضو هیاتهای علمی دانشگاهها و پژوهشگاههای داخل ایران که روز ۲۸ شهریور نوشته شده بود منتشر کردهاند.
آنها با محکوم کردن مرگ مهسا (ژینا) امینی بعد از بازداشت توسط گشت ارشاد مینویسند: «مأموران حکومت سعی کردند مثل گذشته در موارد مشابه قتل در حین اسارت (نظیر مورد سعیدی سیرجانی، نویسنده در زندان؛ پزشک جوان زهرا بنی یعقوب در ستاد امر به معروف و نهی از منکر؛ زهرا کاظمی عکاس وخبرنگار در زندان؛ هاله سحابی در مرخصی کوتاه از زندان در مراسم تدفین پدرش؛ ستار بهشتی، وبلاگ نویس در بازداشتگاه؛ کاووس سید امامی، استاد جامعه شناسی و فعال محیط زیست در زندان؛ بکتاش آبتین، شاعرو فیلمسازدر زندان)، منکر نقش و مسئولیت حقوقی خود شده، مرگ ژینا را ناشی از سکته قلبی یا مغزی طبیعی قلمداد کنند.»
خانم امینی، ۲۲ ساله، دو هفته پیش در یک سفر تفریحی به تهران رفته بود که گشت ارشاد او را دستگیر کرد و در حالی که در بازداشت بود به کما رفت و در بیمارستان جان باخت. خانواده خانم امینی و شاهدان عینی گفتهاند که او هنگام بازداشت کتک خورده و سرش آسیب دیده است.
در پی مرگ او در روز جمعه ۲۵ شهریور شهرهای متعدد ایران یکی پس از دیگر شاهد اعتراضات ضدحکومتی بود که فورا با خشونت نیروهای امنیتی روبرو شد.
گروه «حقوق بشر ایران» که مقر آن در اسلو است میگوید از ابتدای اعتراضها تا روز سهشنبه دستکم ۷۶ نفر کشته شدهاند که حداقل ۴ نفر آنها کودک بودند.
در بیانیه دانشگاهیان و پژوهشگران از شعارهای «زن، زندگی، آزادی»، «از تهران تا کردستان، ستم علیه زنان»، «ازکردستان تا تبریز، صبر مردم شد لبریز» و «کشتن برای روسری، تا به کی خاک بر سری» ستایش شده است.
آنها با اشاره به خشم انباشته شده معترضان طی سالها مینویسند: «لذا به رغم سرکوبهای خونین، دستگیریها و تیراندازیها و زخمی شدنها و حتا مرگ دست کم ۵۳ تن تاکنون، ۸ روز است که شاهد اعتراضهای متعدد مدنی و سیاسی در بیش از ۹۰ شهر کوچک و بزرگ درمناطق مختلف ایران هستیم.»
آنها می افزایند که این نقطه عطف مهمی در فرآیند گسست مردم مردم از حکومت است.
«برای اولین بار در ایران حرکتی در سطح محلی و ملی، و با انعکاس وسیع بین المللی صورت میگیرد که یکی از دلایل محوری آن حمایت از حقوق زنان، داشتن حق انتخاب، آزادیهای مدنی و رفع انواع تبعیض است. این همانا یکی از دست آوردهای بزرگ جنبش حق خواهی زنان و تلاشهای چهار نسل از زنان و مردان ایرانی حق طلب، تساوی جو، عدالت خواه و طرفدار دموکراسی از زمان جنبش مشروطه تا کنون میباشد.»
آنها با ابراز همدردی با خانواده داغدار امینی بر مطالباتی تاکید میکنند.
آنها از جمله خواهان کشف همه جزئیات «چگونگی کشته شدن ژینا امینی» و محاکمه علنی دست اندرکاران و مسئولان آن میشوند.
از دیگر خواستههای این گروه تعقیب قانونی و کیفری «عاملان و آمران کشتار مردم معترض» است.
به علاوه آنها خواهان لغو ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی و لغو قانون حجاب اجباری مصوبه ۱۳۸۴ هستند: «همان قانون قرون وسطایی که با اصول جهانشمول حقوق بشر مغایر بوده و نپوشیدن حجاب شرعی را جرم تلقی کرده، مجازاتهای معینی را علیه زنانی که معتقد ومقید به حجاب شرعی نیستند مقرر داشته است.»
این بیانیه را ۶۷ دانشگاهی مقیم خارج از ایران امضا کرده اند. این بیانیه در «تریبون زمانه» متعلق به رادیو زمانه منتشر شده است.
بیش از ۲۰۰ دانشگاهی و محقق در ایران روز ۲۸ شهریور در بیانیهای ضمن محکومیت نحوه مرگ ژینا امینی از جمله خواستار حق انتخاب آزادانه پوشش زنان و برچیده شدن گشت ارشاد و ستاد امر به معروف شده بودند.
آنها نوشتند: «ضمن حمایت از تلاشهای مدنی زنان سرزمینمان برای استیفای حقوق شهروندی، همه هموطنان را به پشتیبانی از حقوق و محافظت از امنیت آنان در مقابل تعرض به جان و کرامت شان فرا میخوانیم.»
