کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران (CPJ) امروز اعلام کرد از زمان آغاز اعتراضات سراسری در ایران تا کنون دستکم ۲۰ روزنامه‌نگار بازداشت شده‌اند. این اعتراضات با جانباختن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد آغاز شد.همزمان با تظاهرات و اعتراضات گسترده، وزیر خارجه ایران می‌گوید این کشور «مهارت لازم» برای مقابله با اعتراضات اخیر را دارد.
این نهاد ناظر بر وضعیت خبرنگاران و اطلاع رسانی می‌گوید این آمار را از منابع موثق داخل ایران کسب کرده است.
گزارشگران بدون مرز هم در بیانیه‌ای اعلام کرد «مقامات ایران با هدف قرار دادن خبرنگاران» و محدود کردن دسترسی به واتس‌اپ و اینستاگرام، «پیامی واضح می‌فرستند که نباید اعتراضات را پوشش داد.»
چند روز پیش انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران هم با انتشار بیانیه‌ای از بازداشت یا احضار روزنامه‌نگار خبر داده بود.
در مقابل رسانه‌های نزدیک به نهادهای امنیتی و نظامی از جمله تسنیم، فارس و نورنیوز پیوسته با انتشار تصاویر معترضان و ادعای ارتباط تظاهرکنندگان با خارج، درباره ادامه اعتراض‌ها هشدار می‌دهند.
وزیر خارجه ایران: از احساسات مردم سوءاستفاده شده
در مقابل، اما حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران در دیدار با همتای کوبایی خود گفت که جمهوری اسلامی ایران «مهارت لازم» برای مقابله با اعتراضات اخیر را دارد.
او گفت که «جمهوری اسلامی ایران مهارت لازم را در مهار و مقابله با این گونه مداخله‌گری خارجی و سوءاستفاده از احساسات مردمی دارد.»
در یکی از تازه‌ترین اظهارات درباره اعتراضات، زهره سادات لاجوردی، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی هم گفته «دشمن می‌خواست با حاشیه‌سازی، ایجاد اغتشاش و درگیری در کشور، سفر رئیس جمهور به نیویورک و دستاوردهای آن را تحت‌الشعاع قرار دهد و به حاشیه برد که در این کار ناموفق بود.»
حکومت ایران اعتراضات گسترده در این کشور را «اغتشاش» و «آشوب» می‌خوانند و آن را اقداماتی «سازمان‌یافته» می‌خوانند که با «دخالت کشورهای خارجی» صورت می‌پذیرد.
حکومت جمهوری ایران با توسل به خشونت مرگبار، بازداشت روزنامه‌نگاران، وکلا، کنشگران و معترضان و همچنین محدودیت شدید اینترنت و شبکه‌های اجتماعی مجازی نتوانسته اعتراض‌ها و موج همبستگی داخلی و بین‌المللی با آن را مهار کند.
خلاصه‌ای از آنچه رخ داده است:
- در دهمین روز اعتراض‌های گسترده در ایران، دسترسی به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی بسیار محدود بود و هنوز هم ادامه دارد.؛ واتس‌اپ، اینستاگرام، اسکایپ و لینکداین قطع شده‌اند. بنا به گزارشها سرکوب معترضان و بازداشت‌های وسیع ادامه داشته است و «چهار وکیل و یک فعال برابری جنسیتی» نیز دستگیر شده‌اند. گزارشها از بازداشت تعداد زیادی از خبرنگاران و فعالان مدنی و بسیاری دیگر حکایت دارد.
- در همین حال اعتراض‌های بین‌المللی رو به افزایش است، آلمان سفیر ایران را احضار کرد و اتحادیه اروپا سرکوب خشن معترضان را «غیرقابل‌توجیه» خوانده است.
- در شهرهای مختلف دنیا در اعلام همبستگی با معترضان در ایران تجمع‌هایی برپا شد از جمله در آتن، برلین، بروکسل، استانبول، مادرید، نیویورک، لندن و پاریس. رسانه‌های غیرایرانی نیز دیروز پوشش وسیع‌تری به اعتراضات در ایران دادند و از جمله روزنامه فرانسوی لیبراسیون با تیتر فارسی «زن زندگی آزادی» و همراه با عکس دختری ایرانی منتشر شد که در یکی از خیابان های پایتخت روسری از سر برداشته بود.
- همزمان دانشجویان دانشگاه‌های ایران از استادان خود خواسته‌اند به اعتراضات بپیوندند. دانشجویان در شهرهای مختلف این کشور با ترک کلاس‌های درس عملا اعتصاب کردند و از استادان خود هم دعوت کردند تا به آنها بپیوندند. دانشجویان همچنین از کسبه و بازاریان خواسته‌اند با پیوستن با اعتصاب، اعتراضات را وارد مرحله دیگری کنند.
- اتحادیه اروپا ممکن است تحریم‌هایی را اعلام و اعمال کند. همزمان نیز کانادا از اعمال تحریم‌هایی سخن گفته است. مقامات آمریکا بار دیگر درباره تظاهرات در اریان واکنش نشان داده است. ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا تازه‌ترین موضع دولت آمریکا گفت: «رهبران ایران باید به حرف معترضان گوش کنند نه اینکه به آنها تیراندازی کنند. متاسفانه این رژیم سابقه بلندی در خشونت علیه کسانی دارد که به شکلی مسالمت آمیز تنها به دنبال حقوق خود هستند. آمریکا از این معترضان چه در ایران باشند و چه در روسیه یا هر جای دیگر دنیا حمایت می‌کند.»
- همزمان تهدیدهای مقام‌های جمهوری اسلامی علیه معترضان هم ادامه داشت. از آن جمله غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه، چهره‌های مشهور را که در شبکه های اجتماعی از معترضان حمایت می‌کنند، به تعقیب قضایی تهدید کرد و رئیس کل دادگستری استان تهران از تشکیل شعبه ویژه به همین منظور در دادگاه انقلاب تهران خبر داد.
بیشتر بخوانید: فشار حکومت، تداوم اعتراض‌ها
مهسا امینی؛ چه گذشت؟
از لحظه‌ای که تایید شد جوانی به نام مهسا (ژینا) امینی در بازداشت گشت ارشاد و در کما «کشته شده»، تا زمانی که بیش از ۵۵ میلیون بار نام او در توییتر تکرار شد، چند روز بیشتر طول نکشید. موجی از خشم و عزاداری ایران را فرا گرفت طوری که در چند سال گذشته سابقه نداشت.
جمعه ۲۵ شهریور: با اعلام خبر جان باختن مهسا امینی اولین تجمع‌ها اطراف بیمارستان کسری شکل می‌گرفت؛ بیمارستانی که مهسا را در حالت کما پذیرفته و آخرین نفس‌هایش را ثبت کرده بود.
شنبه ۲۶ شهریور: مهسا امینی بامداد در گورستان آیچی سقز دفن شد؛ شهری که در آن به دنیا آمده بود. در گزارشها آمده بود که پدرش اجازه نداده شبانه دفن شود. شمار زیادی در گورستان شعار می‌دادند و زنان روسری‌هایشان را برداشته بودند.
یکشنبه ۲۷ شهریور: اعتراض به سنندج و شهرهای دیگر کردنشین هم کشیده شد.
دوشنبه ۲۸ شهریور: روز با اعتصاب مغازه‌داران سنندج و سقز و شهرهای دیگر کردستان آغاز شد. همزمان در چند دانشگاه تهران اعتراض‌هایی شکل گرفت.
سه‌شنبه ۲۹ شهریور: تظاهرات همچنان ادامه داشت و در رشت صحنه‌هایی ثبت شد که به گفته مردم محلی سابقه نداشت از جمله فراری دادن نیروهای امنیتی که مردم را کتک می‌زدند. معترضان مرکز بسیج در مسجد سبزه میدان را آتش زدند. در تهران گروهی دیگر از معترضان در بلوار کشاورز شعار «ننگ ما ننگ ما رهبر الدنگ ما» سر دادند.
چهارشنبه ۳۰ شهریور: اعتراض‌ها به ۸۰ شهر ایران کشیده شده بود. فیلم‌های بیشتری از فراری دادن نیروهای امنیتی به دست مردم منتشر می‌شد. همزمان سرعت اینترنت به‌شدت کاهش یافته و در بسیاری از نقاط قطع شده بود. دسترسی شهروندان ایران به اینستاگرام هم محدود شد.
پنج‌شنبه ۳۱ شهریور: شمار کشته‌های با نام‌و‌نشان به ۳۲ نفر رسید. ایران شاهد خاموشی گسترده اینترنتی بود. با وجود این تصاویر اعتراض‌ها همچنان در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شد.
مهر:
در روزهای گذشته و با شروع ماه مهر اعتراض‌های گسترده ادامه داشته است. دسترسی به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در کشور هنوز بسیار محدود است. همزمان اعتراض‌های بین‌المللی رو به افزایش است، آلمان سفیر ایران را احضار کرده و اتحادیه اروپا سرکوب خشن معترضان را «غیرقابل‌توجیه» خوانده است. آمریکا هم پیشتر واکنش نشان داده بود. کانادا هم از اعمال حریم سخن گفت. در عین حال بسیاری از چهره‌های مشهور هنری، ورزشی و سیاسی در داخل و خارج ایران با معترضان هم آوایی کرده‌اند.
