در پی بروز آتش‌سوزی و شنیده شدن صدای تیراندازی در زندان اوین هنوز تصویر روشنی از آنچه اتفاق افتاده وجود ندارد. گفته می شود شماری از کسانی که در اعتراضات سراسری چهار هفته اخیر بازداشت شده‌اند در اوین محبوس هستند. با گذشت بیش از ۱۲ ساعت از آتش‌سوزی و شنیده شدن صدای تیراندازی و انفجار در زندان اوین، از وضعیت بسیاری از زندانیان خبری در دست نیست.
در تازه‌ترین واکنش به این وقایع جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در توییتی نوشت که «مقامات ایران مسئول جان همه زندانیان از جمله مدافعان حقوق بشر و اتباع زندانی اتحادیه اروپا هستند. نگرانی عمیق خود را در این مورد با امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران در میان گذاشتم.»
آقای بورل همچنین خواهان حداکثر شفافیت درباره وضعیت اوین بعد از آتش‌سوزی و تیراندازی شنبه شب شد.
وزارت خارجه فرانسه نیز روز یکشنبه اعلام کرده است که گزارش‌ها درباره زندان اوین، «جایی که ۵ تن از شهروندان فرانسوی با اتهامات ساختگی زندانی هستند» را دنبال می‌کند.
به گزارش رویترز، یک سخنگوی وزارت خارجه فرانسه در بیانیه‌ای با تکرار درخواست آزادی فوری شهروندان این کشور گفت: «فرانسه بار دیگر به مقامات ایرانی یادآوری می‌کند که مسئول ایمنی و سلامت هموطنان زندانی ما در ایران هستند.» فرانسه از اعتراضات ایران حمایت کرده است و از مقامات ایران خواسته که دست از سرکوب مردم بردارند.
پیشتر نیز دبیرکل عفو بینالملل از جامعه بین‌المللی خواسته است تا جلسه ویژه شورای حقوق بشر برای بررسی آنچه که در اوین اتفاق افتاده است، برگزار شود.
آگنس کالامارد، دبیر کل سازمان عفو بین الملل، در توییتی گفته است که «جامعه بین الملل باید خواستار تشکیل جلسه ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد شود تا از این طریق بتوان ساز و کاری برای تحقیق و پاسخگویی حکومت ایران و مقامات مذهبی درباره جنایات بسیار زیاد علیه مردم ایران ایجاد کرد.»
در تازه‌ترین واکنش به این آتش‌سوزی و وقایع اتفاق افتاده در زندان اوین، آنالنا بربوک، وزیرخارجه آلمان در توییتی دولت ایران را مسئول حفظ جان زندانیان خواند.
او در توییتی نوشت: «آتش در زندان اوین ممکن است خاموش شده باشد، توجه ما به افرادی که در آنجا زندانی هستند و حقوق انسانی آنها متوقف نمی‌شود و نخواهد شد.»
او نوشت که «دولت ایران در قبال جان تمام کسانی که در آنجا زندانی هستند از جمله بسیاری از زندانیان سیاسی و تظاهرکنندگان مسئول است.»
او از پیگیری سفارت آلمان در تهران خبر داد و گفت «سفارت ما در تهران از دیشب به طور مستمر با مقامات در تماس بوده است.»
خانم بربوک در هفته‌های گذشته بارها از اعتراضات در ایران حمایت کرده و از حکومت ایران خواسته بود که دست از سرکوب مردم بردارد.
او پیشتر گفته بود که فردا دوشنبه ۱۷ اکتبر در نشست وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا درباره تحریم‌های جدید علیه مقامات ایران تصمیم‌گیری خواهند کرد.
بایدن: حکومت ایران خیلی ظالم است
جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا نیز شب گذشته در واکنش به گزارش‌ها از وقوع آتش‌سوزی در زندان اوین تاکید گفت که «حکومت ایران خیلی ظالم است.»
جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در جریان سفر انتخاباتی خود به پورتلند در پاسخ به سوالات خبرنگاران در این خصوص افزود که «در مورد این حادثه باید تحقیقات کامل صورت پذیرد».
رئیس جمهور آمریکا گفت که از «شجاعت مردم و زنانی که روسری خود را برداشتند و به خیابان‌ها می‌آیند شگفت‌زده شده و برای آنها احترام زیادی قائل هستم».
پیش از این نیز ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در توییتی نوشت که: «ما گزارش ها از زندان اوین را با فوریت دنبال می کنیم. ما با دولت سوئیس به عنوان حافظ منافع آمریکا در تماس هستیم. مسئولیت کامل امنیت شهروندان ما که ظالمانه دستگیر شده اند به عهده ایران است و باید فورا آزاد شوند.»
شمار زیادی شهروند دو تابعیتی نیز در اوین محبوس هستند.
دستکم «۴ کشته» تاکنون
گزارش‌های غیررسمی و شاهدان عینی از کشته‌شدن تعدادی از زندانیان خبر می دهند. اما خبرگزاری قوه قضاییه ایران از کشته شدن ۴ نفر «بر اثر استنشاق دود ناشی از آتش سوزی‌ها» در زندان اوین خبر داده است.
بعضی گزارش‌های غیر رسمی حاکی از آن است که تعداد بیشتری از زندانیان در رویدادهای شنبه شب کشته شده‌اند.
خبرگزاری میزان همچنین نوشته است که ۶۱ زندانی در جریان وقایع دیشب زخمی شده‌اند.
روز گذشته و به دنبال گزارش آتش‌سوزی در اوین و تجمع بستگان زندانیان در اطراف زندان، تجمعاتی نیز در خارج از ایران نیز گزارش شد؛ از جمله در برلین، فرانکفورت، تورنتو، لندن، واشنکتن و چند شهر دیگر برگزار شد.
انوشه آشوری، زندانی سابق اوین: به آنجا می‌گفتم جهنم‌دره
انوشه آشوری، شهروند ایرانی-بریتانیایی، که چهار سال و نیم در ایران زندانی بود در توصیف وضعیت زندان اوین به بی‌بی‌سی گفت: «من به آن جا می‌گفتم جهنم‌دره. بنابراین می‌توانید تصور کنید که اوضاع آن جا واقعا تیره و تار است. مراقبت‌های پزشکی تقریبا صفر است. آنها (زندانیان) با ساس‌ها، سوسک‌ها و موش‌ها زندگی می‌کنند. شما نام آنها را می‌برید و ما آنها را در آن جا (زندان) داریم.»
آقای آشوری همچنین گفت: «سلول ۱۲۱، همان سلولی است که ۱۷ زندانی آن جا بود، ما فضایی برای راه رفتن نداشتیم، بنابراین اگر می خواستید از سرویس بهداشتی استفاده کنید، مجبور بودیم با نوک پا تا آن جا برویم. سلول های انفرادی در طبقه اول است که من مدت طولانی آن جا بودم.»
آقای آشوری سال ۱۳۹۶ در سفر به ایران بازداشت و به جرم جاسوسی برای سرویس اطلاعاتی اسرائیل (موساد) به ده سال زندان وهمین طور به اتهام “تحصیل نامشروع” مالی به دو سال حبس و بازگرداندن ۳۳ هزار یورو محکوم شد.
او سرانجام در اسفند ماه ۱۴۰۰ به همراه نازنین زاغری، دیگر زندانی دو تابعیتی آزاد شد.
نگرانی نزار زکا شهروند لبنانی مقیم آمریکا و زندانی سابق در مورد وضعیت اوین
آقای زکا که شنبه در تجمع ایرانی ها در برابر کنگره آمریکا سخنرانی می کرد، با اشاره به این که اندرزگاه ۷ زندان اوین از جمله اماکن درگیر آتش سوزی اعلام شده گفت خود در این بند برای مدتی طولانی زندانی بوده است.
آقای زکا در همین خصوص و در مصاحبه با بی‌بی‌سی فارسی گفت: «بسیار عصبانی ام. بسیار. باید این اتفاق متوقف شود. من در اوین بوده ام. می دانم وقتی می گویند بند ۴ یا بند شش درباره چه حرف می زنند. من زمانی طولانی اوین بودم و هر چند ماه یک بار جایمان را عوض می کردند برای همین می دانم الان درگیر چه بازی هستند. باید همه متحد شویم تا به ایرانی ها کمک کنیم وگرنه گولمان می زنند و به زندانی‌هایمان آسیب می زنند.»
دیگر سخنرانان حاضر در این مراسم از جمله نازنین بنیادی، بازیگر و فعال حقوق بشر و ماندانا خضرایی، خواننده موسیقی سنتی هم بر نگرانی خود از وضعیت زندانیان در اوین تاکید کردند.
گزارش‌های متناقض رسانه‌های رسمی از علل آتش سوزی در زندان اوین
در پی بروز آتش سوزی و شنیده شدن صدای تیراندازی در زندان اوین هنوز تصویر روشنی از آنچه اتفاق افتاده وجود ندارد.
گفته می‌شود شماری از کسانی که در اعتراضات سراسری چهار هفته اخیر بازداشت شده اند در اوین محبوس هستند.
در پی این حادثه شماری ماموران امنیتی و همچنین ماشین های آتش نشانی درحال حرکت به سوی زندان دیده شدند اما مقام‌ها می گویند که شرایط «کاملا تحت کنترل است.»
کاربران شبکه های اجتماعی با ابراز نگرانی در مورد وضعیت زندانیان، که شمار زیادی زندانی عقیدتی و فعال اجتماعی هم در میان آنها هست، با دیده تردید به روایات رسمی می‌نگرند.
مرکز رسانه قوه قضایی جمهوری اسلامی آتش سوزی را به «درگیری میان تعدادی از زندانی ها با محکومیت مالی و سرقت» نسبت داد که در جریان یک کارگاه کارآفرینی اتفاق افتاد.
اما خبرگزاری رسمی ایرنا به نقل از «یک مقام امنیتی» با تائید آتش سوزی به درگیری زندانیان با زندان بانان اشاره کرد و نوشت که گروهی از زندانیان شامگاه شنبه ۲۳ مهر ماه «انبار لباس زندان را به آتش کشیده‌اند.»
چندین هزار نفر در جریان بازداشت های اعتراض های چهار هفته اخیر در ایران بازداشت شده اند و گزارشهایی از تراکم بیش از حد زندانیان در زندان های شهرهای کوچک و بزرگ، از جمله قرچک و اوین مخابره شده است.
در سال های اخیر چندین بار در محوطه اوین آتش‌سوزی رخ داده بود که درباره دو مورد آن در سال های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۹ گفته شد که مربوط فضای سبز اطراف ساختمان زندان بوده است.
