روز چهارشنبه در چهلم قربانیان تیراندازی ماموران دولتی به سوی نمازگزاران در زاهدان که دهها کشته به جا گذاشت، در بسیاری نقاط ایران شهروندان با اعتصاب و اعتراض با مردم سیستان و بلوچستان همدردی کرده‌اند.
در طول روز – ۱۸ آبان – خبرهایی از اعتصاب در زاهدان، بسیاری از شهرهای کردستان و تهران رسید. گسترده ترین اعتصاب ها بار دیگر در شهرهای کردستان از جمله مهاباد، بوکان، سقز، سنندج و بانه انجام شد.
از زاهدان هم گزارش شد که مغازه‌های چهارراه رسولی و بازار پارچه‌فروشان در اعتصاب هستند.
در تهران ویدیوهایی از شهرک ولیعصر منتشر شد که نشان می‌دهد بازار مبل تهران تعطیل است و مغازه‌ها در اعتصاب هستند.
با فرارسیدن ساعات شب مردم در نقاطی از جمله در مهاباد، اصفهان، تهران، رشت، مشهد، شیراز، شهرکرد و بندرعباس تجمع کردند شعارهای ضدحکومتی سر دادند.
در شهر قهدریجان، در استان اصفهان، معترضان با افروختن آتش در یکی از میادین این شهر دیده می شوند. در این تصاویر بمب‌های آتش‌زا و صدای انفجار دیده و شنیده می‌شود و فردی که در حال ضبط ویدیو است فضای شهر را به فضای «جنگی» تشبیه می‌کند.
در مشهد معترضان شعار «سنندج، زاهدان، چشم و چراغ ایران» و در خیابان ستارخان تهران مردم شعار «کشته شده خدانور، به دست چندتا مزدور» سر دادند.
در حوالی خیابان سعدی در شهرکرد هم گروهی از معترضان دیده شدند که تصاویر خدانور لجه‌ای را در دست دارند و گروهی از معترضان هم شعار «زن، زندگی، آزادی» سر می‌دهند.
در نقاط دیگر مردم با رهاسازی تعدادی بادکنک سیاه یاد خدانور لجه‌ای را گرامی داشتند.
مردی که همدردی یک کشور را برانگیخت
خدانور لجه ای (لجعی)، از کشته‌شدگان «جمعه خونین» زاهدان است که پیش از اعتراض‌های اخیر به دلیل انتشار عکسی از شکنجه‌اش توسط نیروهای جمهوری اسلامی، خبرساز شده بود. در این عکس، خدانور در حالی که دستانش به یک میله پرچم بسته شده و لیوانی آب در برابرش قرار دارد دیده می‌شود. گفته شده بود که او شب تا صبح در این وضعیت بوده و به رغم تشنگی، ماموران آب را روبه‌رویش گذاشتند اما دستهایش را باز نکردند تا آب را بنوشد.
بازنشر این عکس به همراه انتشار ویدئویی که او در آن می‌رقصد، همدلی بسیاری را در روزهای اخیر برانگیخت.
همچنین در طول روز تصاویری منتشر شد که نشان می‌داد برخی شهروندان با بستن دست خود به میله‌هایی در خیابان، تصویر شکنجه او را بازسازی کرده‌اند تا اعتراضشان را نشان دهند.
روز چهارشنبه، پنجاه و سومین روز از اعتراضاتی بود که بعد از کشته‌شدن مهسا امینی آغاز شد.
این اعتراضات بدون حتی یک روز وقفه ادامه داشته و به طولانی‌ترین روند تظاهرات سراسری در تاریخ جمهوری اسلامی تبدیل شده است. خواسته اصلی معترضان، سرنگونی نظام جمهوری اسلامی و پایان دادن به حکومت دینی روحانیون است.
روز جمعه ۸ مهر نمازگزارانی که پس از خطبه‌های مولوی عبدالحمید، برای اعتراض به «تجاوز یک فرمانده پلیس به یک دختر نوجوان» تجمع کرده بودند با شلیک مستقیم ماموران امنیتی روبرو شدند و بین ۸۰ تا ۱۰۰ نفر کشته و دهها نفر دیگر زخمی شدند.
سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرده که کشته شدن دستکم ۸۲ را تایید می‌کند.
این خونین ترین روز در سرکوب اعتراضات ایران بود که بعد از کشته شدن مهسا امینی دختر ۲۲ ساله اهل سقز در جریان بازداشت گشت ارشاد شروع شد.
روز جمعه ۱۳ آبان هم معترضان در مقابل فرمانداری خاش هدف تیراندازی قرار گرفتند که بنابه گزارش ها ۱۶ نفر در آن کشته شدند.
ادامه اعتراضات دانشجویی
نام خدانور لجه ای از صبح چهارشنبه در اعتراض‌های دانشجویی نیز بارها شنیده شد.
در این روز دانشجویان از جمله در دانشگاه‌های تهران، صنعتی امیرکبیر (پلی‌تکنیک تهران)، هنر تبریز، و علم و فرهنگ تهران دست به اعتراض زدند.
این اعتراض‌ها در حالی کماکان ادامه دارد که فعالان دانشجویی به شکل گسترده‌ای دستگیر شده‌اند. همچنین رفت و آمدها به دانشگاه‌های مهم نیز به شدت کنترل می‌شود و محدودیت‌های فزاینده‌ای برای دانشجویان در نقاط مختلف کشور اعمال می‌شود.
در عکس هایی که خبرگزاری هرانا از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران منتشر کرده گروهی از دانشجویان با در دست داشتن پلاکاردهایی اعتراض خود را نشان می‌دهند.
بر روی این پلاکاردها نوشته شده: «جای دانشجو زندان نیست» و «زاهدان خونین».
همچنین در دانشگاه هنر تبریز به یاد خدانور لجه ای یک اثر هنری اجرا شد. در دانشگاه علم و فرهنگ دانشجویان شعار دادند «کشته شده خدانور، به دست چندتا مزدور.»
واکنش تازه آلمان و کانادا به سرکوب اعتراضات
آنالِینا بربوک وزیر خارحه آلمان در این روز در توییتی نوشت که اتحادیه اروپا در اعتراض به سرکوب مرگبار معترضان در ایران، تحریم‌های جدیدی را در نظر می‌گیرد. وزیران خارجه اتحادیه اروپا دوشنبه گرد هم می‌آیند.
خانم بربوک در توییتر نوشت که کار بر روی مجموعه تحریم‌های تازه ادامه دارد و «می‌خواهیم هفته آینده آنها را بکار بگیریم.»
او اضافه کرد: «ما در کنار مردان و زنان در ایران می‌ایستیم، نه فقط امروز، تا وقتی که لازم باشد».
دولت آلمان در دو هفته اخیر گفته بود که اتحادیه اروپا مشغول بررسی این است که سپاه پاسداران را در لیست سازمان‌های «تروریستی» قرار دهد.
وزارت خارجه ایران این اقدام برای نیروی رسمی نظامی یک کشور را «غیرمسئولانه» و «غیرقانونی» خوانده بود.
اتحادیه اروپا تقریبا یک ماه پیش، چهار نهاد و یازده فرد امنیتی-نظامی را تحریم کرد و گف تحریم‌ها را بیشتر می‌کند؛ تحریم‌شدگان عبارت بودند از پلیس امنیت اخلاقی یا گشت ارشاد، بسیج مستضعفین، قرارگاه دفاع سایبری سپاه و فرماندهی انتظامی.
آمریکا، کانادا و بریتانیا هم تحریم‌های مشابهی را اعلام کرده‌اند.
همزمان کانادا «تصمیم رژیم ایران برای اعدام برخی از معترضان» را شدیدا محکوم کرده است.
در حال حاضر محاکمه تعدادی از دستگیرشدگان اعتراض‌های اخیر آغاز شده و آنها با اتهاماتی روبه‌رو هستند که می‌تواند حکم اعدام در پی داشته باشد.
دولت کانادا از جمهوری اسلامی ایران خواست که مسیرش را تغییر دهد.
ملانی جولی وزیر خارجه کانادا در توییتی نوشت: «همزمان با مبارزه ایرانیان برای احقاق حقوشان، این دادگاه‌ها و احکامشان، به وضوح برای ارعاب آنها طراحی شده است.»
درباره صدور حکم اعدام در برخی از این دادگاه‌ها خبرهای ضد و نقیضی منتشر شده است.
خانم جولی همچنین در مورد بیانیه نمایندگان مجلس شورای اسلامی که خواستار اعدام معترضان شده بودند، ابراز نگرانی کرد.
او تاکید کرد که کانادا «در کنار مردم ایران می‌ایستد».
نقش اطلاعات سپاه در متهم کردن معترضان
سازمان اطلاعات سپاه تهران در این روز ویدیویی از «اعترافات» شماری از بازداشت شدگان را پخش کرد و مدعی شد که آنها در کشتن آرمان علی وردی، از نیروهای ویژه سرکوب اعتراضات نقش داشته‌اند. حکومت ایران می‌گوید آرمان علی وردی از نیروهای بسیجی بوده که در شهرک اکباتان کشته شده است.
این ویدیو را خبرگزاری تسنیم نزدیک به نهادهای امنیتی منتشر کرده که چندین متهم در آن صحبت می‌کنند.
پخش اعترافات اجباری از سوی فعالان حقوق بشر، نقض حقوق متهمان و بی‌توجهی به روند دادرسی عادلانه توصیف می‌شود. پیشتر صدها کنشگر مدنی و سیاسی درباره برگزاری دادگاه‌های نمایشی و پخش اعترافات اجباری هشدار داده بودند.
در پاره‌ای از موارد از جمله ترور متخصصان برنامه هسته‌ای ایران، مسئولان حکومت خود اقرار کرده‌اند که این اعترافات خلاف واقع بود.
در این روز همچنین روزنامه ایران گزارش داد که یک نفر به دلیل انداختن عمامه یک آخوند در منطقه ۱۰ تهران توسط بسیج دستگیر شده است. «عمامه‌پرانی» به اقدامی اعتراضی در هفته‌های اخیر تبدیل شده است.
حمله تازه مقام ها به کشورهای خارجی
اسماعیل خطیب، وزیر اطلاعات ایران، روز چهارشنبه بار دیگر عربستان و بریتانیا را در ارتباط با اعتراضات ایران محکوم کرد.
او بریتانیا را به «پشتیبانی از اقدامات تروریستی» متهم کرد و گفت که این کشور «هزینه اقدامات خود را برای ناامن ساختن» ایران، پرداخت خواهد کرد.
آقای خطیب در مصاحبه‌ای با وب‌سایت علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در تهدید بریتانیا گفت که ایران «تعهدی برای ممانعت از بروز ناامنی» در کشورهای دیگر ندارد.
او اعتراض‌های اخیر را به کشورهای خارجی نسبت داد و گفت: «در حوادث اخیر، دست رژیم صهیونیستی در اجرا آشکارتر بود؛ در تبلیغات دست انگلیس و در هزینه‌کردن دست رژیم سعودی واضح‌تر بود؛ کل حمایت مالی نمایش منحط برلین در حوزه تبلیغات، فضاسازی، اجاره تجهیزات برای تصویربرداری و ارائه تسهیلات برای حضور خبرنگاران و غذاهای توزیع شده و… با هزینه سعودی صورت گرفت.»
اسماعیل خطیب علاوه بر بریتانیا، عربستان را نیز تهدید کرد و گفت که جمهوری اسلامی تاکنون در قبال ریاض «صبر راهبردی» در پیش گرفته، اما تضمینی وجود ندارد که این استراتژی ادامه پیدا کند.
او درباره رابطه عربستان و اعتراض‌های اخیر مدعی شد که این کشور، حامی مالی «شبکه‌های اجرایی ایجاد اغتشاش در داخل کشور» است.
وزیر اطلاعات در همین مصاحبه درباره شبکه تلویزیونی «ایران اینترنشنال» که گفته می‌شود از حمایت مالی عربستان برخوردار است، گفت: «در همین‌جا می‌گویم که شبکه ماهواره‌ای اینترنشنال از سوی دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان سازمان تروریستی شناخته شده و عوامل و دست‌اندرکاران این سازمان تحت تعقیب وزارت اطلاعات قرار خواهند گرفت و من‌بعد، هر نوع فعالیت و ارتباط با این سازمان تروریستی به‌عنوان ورود به حوزه تروریستی و تهدید امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تلقی خواهد شد.»
این نخستین بار نیست که مقام‌های جمهوری اسلامی تلاش می‌کنند تا اعتراض‌های سراسری را به کشورهای دیگر نسبت دهند.
تاکنون هیچ مدرکی مبنی بر دخالت مستقیم کشورهای دیگر در اعتراض‌های ایران منتشر نشده است.
مخالفان می‌گویند که مقام‌های جمهوری اسلامی – به ویژه شخص علی خامنه‌ای – معترضان در کشور و خواسته‌هایشان را نادیده می‌گیرند و آنها را «عامل کشورهای خارجی» می‌خوانند.
«در ۱۳۷ شهر ۸۷۷ تجمع برگزار شده است»
خبرگزاری هرانا می‌گوید تا امروز در ۱۳۷ شهر مختلف، ۸۷۷ تجمع اعتراضی در خیابان‌ها یا دانشگاه‌ها برگزار شده است.
این رسانه‌ها همچنین اعلام کرد که تعداد آمار کشته‌شدگان در اطلاعات تحت بررسی این رسانه به ۳۲۸ نفر رسیده که از این تعداد ۵۰ نفر کودک هستند. این آمار قطعی تعداد کشته‌شدگان نیست.
تخمین این رسانه از تعداد بازداشت شدگان نیز حدود ۱۵ هزار نفر است. از این تعداد هویت نزدیک به دو هزار نفر ثبت شده است.
همزمان به گزارش شبکه حقوق بشر کردستان، فایق مام‌قادری که شب ۲۱ مهر هدف تیراندازی «نیروهای امنیتی» قرار گرفته بود، روز چهارشنبه (۱۸ آبان) در بیمارستان خمینی شهر ارومیه جان باخت.
بر اساس این گزارش، آقای مام‌قادری که اهل مهاباد بود، در پی «اصابت چند گلوله جنگی» به کما رفته بود.
چهارشنبه شب مردم مهاباد تشییع جنازه بزرگی برای او برگزار کردند که با شعارهای ضدحکومتی از جمله «کردستان اسم ات استواره، دشمن را به لرزه در می آره» همراه بود.
سایر خبرهای مهم روز:
- رئیس سازمان اورژانس ایران اعلام کرد ۱۵۰ دستگاه آمبولانس در جریان اعتراضات اخیر آسیب دیده است. گزارش‌ها و تصاویر منتشر شده نشان می‌دهد نیروهای امنیتی گاهی در جریان اعتراض‌های خیابانی از آمبولانس برای دستگیری معترضان، جابجایی نیروهای نظامی و یا دیگر مقاصد امنیتی استفاده می‌کنند.
- منابع دانشجویی و حقوق بشری می‌گویند که لیلا حسین زاده، فعال دانشجویی از روز دوشنبه (۱۶ آبان) دست به اعتصاب غذای تر زده است. خانم حسین‌زاده در زندان عادل‌آباد شهر شیراز، محبوس است.
- به گزارش هرانا، حامد صابرباغی، دانشجوی سابق دانشگاه شریف دیروز (سه‌شنبه) دستگیر شده است. از محل نگهداری او خبری در دست نیست.
- ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران با خانواده روح‌الله عجمیان که گفته می‌شود بسیجی بوده و در جریان اعتراض‌های کرج کشته شده، تلفنی صحبت کرد و به آنها تسلیت گفت. آقای رئیسی در روزهای اخیر با خانواده‌های آرمان علی‌وردی، سلمان امیراحمدی، حسین اجاقی و محمدرسول دوست‌محمدی نیز تماس گرفته که همگی توسط رسانه‌های حکومت «شهید» اعتراض‌های اخیر خوانده شده‌اند.
- روز چهارشنبه نخست‌وزیر و وزیر خارجه نیوزیلند، با هدف حمایت فعال از معترضان در ایران، با گروهی از فعالان زن ایرانی دیدار کردند. جاسیندا آردرن، نخست‌وزیر نیوزیلند به همراه نانایا ماهوتا، وزیر خارجه این کشور و گلریز قهرمان، از نمایندگان پارلمان این کشور، با گروهی از فعالان زن ایرانی در نیوزیلند دیدار کردند.
