اهدای جایزه نوبل صلح به خانواده نرگس محمدی در حالیکه او در زندان اوین در اعتصاب غذاست

مراسم اهدای جایزه صلح نوبل به خانواده نرگس محمدی در حالی در اسلو نروژ برگزار شد که نرگس محمدی در زندان اوین در تهران زندانی است و صندلی او در سالن باشکوه شهرداری اسلو پایتخت نروژ خالی بود.

بنا به خواست نرگس محمدی، کیانا و علی دختر و پسر ۱۷ ساله از طرف او این جایزه را دریافت کردند و دخترش کیانا پیام مادرش را خواند.

این دو که به همراه پدرشان تقی رحمانی در فرانسه زندگی می‌کنند، ۹ سال است که از دیدن مادرشان و بیش از یک سال و نیم است که از شنیدن صدای او محروم هستند.

در ۱۲۲ سال تاریخ اهدای جایزه نوبل صلح این پنجمین موردی است که جایزه به کسی اهدا شده که همزمان با مراسم اهدا در زندان یا حبس خانگی است.

کارل فون اوسیتزکی، روزنامه‌نگار آلمانی در سال ۱۹۳۵، آنگ‌ سان سوچی در میانمار در سال ۱۹۹۱، لوئی شیابو چینی در سال ۲۰۱۰ و نفر چهارم پیش از خانم محمدی کنشگر بلاروسی آلس بیالیاتسکی.

کمیته نوبل صلح پییشتر از مقامات جمهوری اسلامی خواسته بودند که خانم محمدی را دستکم برای شرکت در این مراسم آزاد کنند.

عکسی از نرگس محمدی در سالن مراسم نصب شده بود که به گفته رئیس کمیته نوبل صلح بیانگر شخصیت نرگس محمدی است؛ «با لباس‌های رنگین، لبهای خندان و با نشان دادن موهایش و نگاهی که مستقیم به ما دوخته است.» این عکس را ریحانه طراوتی، عکاس ایرانی در زمانی که خانم محمدی درمرخصی بوده است از او گرفته است.

در مراسم امروز پادشاه ۸۶ ساله، ملکه و ولیعهد نروژ و همچنین مقامات این کشور حضور داشتند و به خانم محمدی ادای احترام کردند.

شیرین عبادی، وکیل و برنده جایزه نوبل صلح،‌ مهرانگیز کار حقوقدان و فعال حقوق بشر، منصوره شجاعی،‌ از فعالان حقوق زنان در ایران و گلشیفته فراهانی بازیگر سرشناس ایرانی و فعال مدنی هم حضور داشتند.

مژگان شجریان، مهسا وحدت و شادی جی، از جمله خوانندگانی بودند که در این مراسم قطعانی اجرا کردند.

الهه توکلیان،‌ معترضی که یک چشم خود را بر اثر اصابت گلوله‌های ساچمه‌ای در جریان اعتراضات سال گذشته ایران از دست داده و عبدالله مهتدی، دبیر کل حزب کومله کردستان ایران هم در این مراسم حضور داشتند.

تقی رحمانی، فعال مدنی ایرانی در تبعید و همسر خانم محمدی پیش از این مراسم به بهمن کلباسی، خبرنگار بی‌بی‌سی فارسی گفت که آنها دوست داشتند که مادران دادخواه مثل شهناز اکملی و مادر ابراهیم کتابدار و همچنین فعالان حقوق زنان در ایران از جمله فعالان کمپین یک میلیون امضا هم در این مراسم بودند.

نرگس محمدی با قدردانی از کمیته نوبل این جایزه را «حمایتی معنادار از جنبش زن، زندگی آزادی» خواند

پیام نرگس محمدی که به نوشته خودش از پشت دیوارهای بلند و سرد زندان اوین در تهران فرستاده شده بود توسط دخترش کیانا و بخشی از آن توسط پسرش علی خوانده شد.

کیانا در ابتدای خواندن پیام مادرش گفت که «کاش» مادرش خودش در مراسم حضور داشت تا جایزه را دریافت کند.

نرگس محمدی در این پیام از کمیته نوبل صلح به خاطر اعطای این جایزه معتبر و پرافتخار قدردانی کرد و گفت که این «اقدام حمایتی معنادار و پرقدرتی از جنبش باشکوه «زن زندگی آزادی» و یک زن زندانی مدافع حقوق بشر و دموکراسی خواه است.»

نرگس محمدی خود را یکی از«میلیون‌ها زن سربلند و مقاوم ایرانی‌» خواند که برای رفع ستم، سرکوب، تبعیض و استبداد به پا خاسته‌اند.

او از «زنان بی نام و نشانی که در حوزه‌های گسترده سرکوب بی‌امان،‌ جسورانه مقاومت و در واقع مقاومت را زندگی کرده اند» یاد کرد.

او نوشت: «من یک زن خاورمیانه‌ای‌ام. خاورمیانه‌ای که گر چه از سابقه تمدنی بسیار غنی برخوردار بوده ، اما اکنون در میان جنگ، آتش تروریسم و بنیادگرایی گرفتار شده است. من یک زن ایرانی‌ام. ایرانی تمدن ساز و پرافتخار که امروز تحت ظلم بی‌امان حکومت دینی استبدادی زن‌ستیز است. من زنی زندانی‌ام که در تحمل رنج‌های عمیق و جان‌کاه ناشی از فقدان آزادی، برابری و دموکراسی، به ضرورت وجود آن‌ها پی برده و ایمان یافته ام.»

خانم محمدی هم به لحظه اعلام جایزه نوبل صلح و پژواک شعار زن زندگی آزادی اشاره کرد و نوشت: «جمله‌ی آغازین جایزه صلح نوبل من، نام جنبش مردم ایران بود و نقطه‌ی اتکاء و مرکز ثقل تحلیل و راهبرد من نیز «مردم» و«جامعه» است.

او به تلاش «مردم ایران» برای تحقق دموکراسی اشاره کرد و آن را ساده ندانست: «مردم ایران برای تحقق دموکراسی، آزادی و برابری تلاش کرده‌اند. آنان برای تحقق این مطالبات همواره بر اعتراضات خشونت پرهیز و مقاومت مدنی تاکید و از هر فرصت و امکانی برای ساختن جامعه ای سرسار از صلح، رفاه و توسعه بهره گرفته اند. اما جهان شاهد است که حکومت سرسختانه و بی‌رحمانه با سرکوب، کشتار، اعدام و زندان در مقابل خواسته‌ها و مطالبات مدنی، آزادی‌خواهانه و برابری‌طلبانه مردم ایستاده است. دموکراسی به واسطه‌ی ظرفیتی که برای تحقق آزادی و برابری در دل خود دارد، مطالبه‌ی بنیادین جامعه ایران بوده و قریب به اتفاق جامعه مدنی ، خواهان تغییرات بنیادین و گذار به دموکراسی به‌عنوان مولفه نظام سیاسی آینده ایران هستند.»

به گفته نرگس محمدی «این روزها سبک زندگی، بستر مقاومت روزمره جوانانی است که خیابان و عرصه عمومی را به فضایی برای مقاومت مدنی فراگیر تبدیل کرده‌اند. مقاومت، زنده و مبارزه پابرجاست.»

این فعال مدنی زندانی در ایران «مقاومت مداوم و خشونت پرهیز را بس سترگ خواند» و گفت که مردم ایران به مبارزه خود ادامه خواهند داد.

او از دولت‌ها و نهادهای بین المللی خواست که از مردم ایران حمایت کنند:‌ « در دنیای جهانی شده‌ی کنونی، نقش دولت‌ها،جامعه مدنی جهانی، از جمله سازمان ها و نهادهای بین المللی، رسانه ها و سازمان های مدنی مستقل و غیر دولتی انکار ناپذیر است.»

در پایان پیام خانم محمدی آمده:‌ «من در کنار جامعه مدنی، زنان و مردان مقاوم و شجاع ایران با امید و اشتیاق دست تمام نیروها، جریانات و افراد با محوریت پای‌بندی به صلح ،‌ میثاق جهانی حقوق بشر و دموکراسی را می‌فشارم. یقین دارم نور آزادی و عدالت با قدرت به سرزمین ایران تابانده خواهد شد. در آن بزنگاه، پیروزی دموکراسی و حقوق بشر را بر استبداد و اقتدارگرایی جشن خواهیم گرفت و پژواک سرود پیروزی مردم در خیابان‌های ایران در سراسر جهان طنین‌انداز خواهد شد.»

اعتصاب غذای نرگس محمدی در همراهی با هم‌بندانش همزمان با مراسم اسلو

مراسم اهدای جایزه صلح نوبل به خانواده نرگس محمدی در حالی در اسلو نروژ برگزار می‌شود که نرگس محمدی در زندان اوین در تهران اعتصاب غذا کرده است.

دیروز نرگس محمدی اعلام کرد که در اعتراض به نقض فاحش حقوق بشر در ایران از جمله حقوق شهروندان بهائی و در همراهی با اعتصاب مهوش ثابت و فریبا کمال‌آبادی،‌ دو شهروند بهائی زندانی در ایران او هم اعتصاب غذا خواهد کرد.

خانم محمدی در پیامی که روز شنبه ۱۸ آذر از داخل زندان اوین فرستاده اعلام کرد که به اعتصاب غذای سه روزه همبندانش می‌پیوندد.

او در پیام خود نوشته بود: «اعتصاب غذا می‌کنم تا با اعتصاب غذا در روز دریافت جایزه نوبل صلح و هفتادو‌پنجمین سالروز تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر، صدای اعتراض مردم تحت ظلم و سرکوب ایران توسط رژیم جمهوری اسلامی باشم.»

رئیس کمیته نوبل صلح در گفتگوی اختصاصی با بی‌بی‌سی از دلایل انتخاب نرگس محمدی می‌گوید

بریت رایس اندرسن، رئیس کمیته نوبل صلح پیش از برگزاری مراسم اهدای جایزه نوبل صلح به خانواده نرگس محمدی در گفتگو با بهمن کلباسی، خبرنگار بی‌بی‌سی فارسی که به اسلو سفر کرده است درباره روند انتخاب خانم محمدی توضیح داد.

خانم اندرسون به تاریخچه جایزه نوبل و جایزه نوبل صلح اشاره کرد و گفت که طبق وصیت آلفرد نوبل معیار این جوایز این است که برنده باید «در خدمت به بشریت سهمی داشته باشد».

او ایجاد «دوستی بین ملت‌ها» را از ویژگی برندگان جایزه صلح خواند و گفت که نرگس محمدی «به معیارهای برقراری دوستی بین مردم دست یافته است. او در راه مبارزه برای آزادی به دنبال اتحاد زنان و مردان و پُر کردن شکاف تفکیک جنسیتی در ایران است.»

او با ستودن نرگس محمدی به خاطر دیدگاهش گفت: «چیزی که برای من در فهم نرگس از فمینیسم جذابیت دارد این است که انسان مالک بدن خودش است واین چیزی است که برای آزادی اهمیت اساسی دارد. من فکر می‌کنم او با پراهمیت نشان دادن چیزهایی مثل آواز خواندن، ورزش، رقص و حرکت‌های جمعی بر این موضوع تاکید می‌کند.»

خانم رایس اندرسون، به نمایندگی از کمیته نوبل صلح نروژ اواسط مهرماه گذشته با شعار «زن زندگی آزادی» جایزه نوبل صلح امسال را به نرگس محمدی، فعال حقوق بشر زندانی در ایران اهدا کرد.

او در پاسخ به سوال بهمن کلباسی درباره اینکه آیا اعتراضات سال گذشته در ایران و جنبش «زن زندگی آزادی» در انتخاب نرگس محمدی تاثیری داشته گفت: «قطعا. همانطور که اشاره کردم، بر اساس معیاری که در وصیتنامه مطرح شده، باید به تحولات یک سال گذشته مرتبط باشد. بر اساس این معیار، قرار نیست جایزه صلح به خاطر موضوعات تاریخی، دستاوردهایی در گذشته و یا یک عمر خدمت به کسی داده شود، بلکه باید در ارتباط با تلاش‌های قابل توجه اخیر او باشد. »

او نرگس محمدی را از دو جنبه شایسته دریافت جایزه نوبل صلح دانست و گفت: «نرگس در واقع فعالیت کانون مدافعان حقوق بشر را که شیرین عبادی از موسسان آن بود، پس از تبعید او ادامه داد. اما نرگس در عین حال از نسلی جدیدتر و جوان‌تر است، که در مبارزه راه و روش خاص خودش را دارد و تمرکزش اندکی متفاوت است. اما از دیدگاه من همه این راه‌ها به یک هدف ختم می‌شوند.»

بریت رایس اندرسن، رئیس کمیته نوبل صلح، با اشاره به زندانی بودن خانم محمدی گفت: «هر حکومت اقتدارگرایی ترجیح می‌دهد زندانیان سیاسی خود را پنهان کند تا آنها فراموش شوند. جایزه نوبل صلح نوبل نور بر فعالیت آنها می‌تاباند.»

او ابراز امیدواری کرد که جایزه نوبل صلح از نرگس محمدی محافظت کند و در نهایت زمینه آزادی او را فراهم کند.

رایس اندرسون به اعتراضات سال گذشته در ایران اشاره کرد و گفت:‌ به نظر من جنبش «زن، زندگی، آزادی» باز هم نسل جدیدتری از دختران و پسرانی را نشان داد که با به خطر انداختن خودشان اعلام کردند که خواهان یک زندگی متفاوت هستند.»

مقامات جمهوری اسلامی ایران انتخاب نرگس محمدی را «یک حرکت سیاسی از سوی کمیته صلح نوبل» خواندند.

خانم اندرسون در این‌باره گفت:‌ «بستگی دارد که «سیاسی» را چطور تعریف کنیم. از یک جنبه، صلح همواره موضوعی سیاسی است. از هر کسی بپرسید که آیا صلح می‌خواهی، پاسخ خواهد داد که «بله». وقتی پای انتخاب کردن به میان می‌آید، صلح به یک موضوع داغ سیاسی تبدیل می‌شود.»

او گفت که دستیابی به صلح به ساختارهای اساسی مشخصی در جامعه نیاز است، که بر اساس آن به همه افراد احترام گذاشته می‌شود، و همه دارای حق و حقوق هستند.

او تاکید کرد که کمیته نوبل صلح هرگز «جایزه‌ای را به خاطر مخالفت با یک حکومت به کسی نمی‌دهیم. »

او اهدای این جایزه به طور مشترک به «موراتف و رسا»، دو خبرنگار از روسیه و فیلیپین در سال ۲۰۲۱ اشاره کرد و گفت که این جایزه در ضدیت با روسیه و فیلیپین نبود و افزود:‌ «اگرچه که این دو کشور در قلمرو خود تا حدی مسئول وضعیت خبرنگاران هستند… اما آنچه که می‌خواهیم از طریق این جایزه بر آن تاکید کنیم، تلاشی است که از نظر ما برای دستیابی به صلح ضرورت دارد.»

او گفت که منظورشان «پیش‌نیازهایی که برای برقراری صلح در یک جامعه به آن‌ها نیاز دارد و افزود: «واقعیت این است که نمی‌توان برای حفظ یک نظام، مدام به زور متوسل شد، و در عین حال به صلح هم دست یافت.»