خانواده مهسا امینی از پرواز به فرانسه برای دریافت یک جایزه مهم حقوق بشری به بزرگداشت او منع شدهاند.
پدر خانم امینی خبر داد که ماموران در فرودگاه بینالمللی تهران اجازه ندادند او، همسر و پسرشان سوار پرواز شوند و گذرنامههای آنها ضبط شد.
آنها قصد داشتند برای دریافت جایزه ساخاروف به شهر استراسبورگ سفر کنند. این جایزه بعد از کشته شدن مهسا امینی در جریان بازداشت توسط گشت ارشاد به او اعطا شده است.
امجد امینی در بیانیهای در شرح ماجرا نوشت: «ما ویزا داشتیم و میخواستیم بطور قانونی به این سفر برویم ولی پس از مراجعه به فرودگاه بین المللی تهران و دریافت کارت پرواز و تحویل چمدانها متأسفانه در قسمت پلیس گذرنامه به ما اعلام شد ممنوع الخروج هستید و پاسپورتهای من و همسر و فرزندم را ضبط کردند و از خروج ما از کشور جلوگیری شد.»
آقای امینی نوشت که «با وجود اینکه دعوت از ما جهت سفر به اروپا قبلاً به اطلاع فرمانداری و استانداری کردستان و سایر نهادهای مرتبط رسیده بود، ولی هیچ کس اعلام نکرد که ما ممنوع الخروجیم و حق سفر به خارج کشور را نداریم.»
او گفت در دادستانی تهران به او اعلام کردند که «خانواده شما به درخواست ضابط (یعنی وزارت اطلاعات) ممنوع الخروج شدهاند. اصرار ما جهت ملاقات با معاون اول دادستان تهران بی نتیجه بود و به ما اعلام شد که خانواده ما تا تاریخ ۳۰/۱۰/۱۴۰۲ ممنوع الخروج هستیم.»
خانم امینی بعد از بازداشت توسط ماموران گشت ارشاد تهران به کما رفت و درگذشت او سه روز بعد در روز ۲۵ شهریور ۱۴۰۱ اعلام شد. او به دلیل نوع پوشش بازداشت شده بود.
شاهدان عینی گفتند که این زن ۲۲ ساله کرد اهل سقز توسط ماموران گشت ارشاد مضروب شد، اما مقامها بدرفتاری با او را رد کردند و در عوض «ایست ناگهانی قلبی” را علت مرگ عنوان کردند.
جاوید رحمان، گزارشگر مستقل حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران، روز ۱۴ مهر – ۷ اکتبر – در گزارشی گفت: «گزارشگر ویژه شواهد و شهادتهایی را در گزارش خود به شورای حقوق بشر تحویل داده که نشان میدهد خانم امینی با خشونت مضروب شده و در نتیجه شکنجه و بدرفتاری به دست پلیس اخلاق جان باخته است.»
اتحادیه اروپا در ماه اکتبر اعلام کرد که جایزه برتر حقوق بشر ساخاروف به خانم امینی و جنبش «زن، زندگی، آزادی» اعطا میشود. جایزه «ساخاروف برای آزادی اندیشه» به فعالان حقوق بشر و ناراضیان سیاسی اعطا میشود.
شیرین اردکانی وکیل خانواده امینی گفت که مقامهای ایرانی «هرگز برای جلوگیری از صحبت خانوادههای قربانیان با جامعه بین المللی تا این اندازه بسیج نشده بودند.»
روبرتا مِتسولا، رئیس پارلمان اروپا، از ایران خواست از تصمیم برای ممنوعیت سر خانواده امنیی برگردد.
او در شبکههای اجتماعی نوشت: «جای آنها در روز سهشنبه آینده در پارلمان اروپا در استراسبورگ برای دریافت جایزه ساخاروف، همراه با زنان شجاع ایران است. حقیقت را نمیتوان خاموش کرد.»
خانم متسولا در زمان اعلام خبر اعطای جایزه به خانم امینی گفته بود که مرگ او به عنوان یک روز تلخ در تاریخ ثبت خواهد شد. او گفت: «قتل بیرحمانه ژینا مهسا امینی ۲۲ ساله یک نقطه عطف بود و به یک جنبش تاریخساز تحت هدایت زنان منجر شد.»
امجد امینی هم در واکنش به اعطای این جایزه به دخترش نوشت: «نام ژینا به نماد آزادیخواهی و برابریطلبی در جهان تبدیل شد.»
آقای امینی شهریور ماه در سالگرد کشته شدن دخترش به طور موقت توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بازداشت و به او هشدار داده شد مراسم سالگرد را برگزار نکند.
آقای امینی در پیامی که روز شنبه منتشر کرد نوشت که درخواستهای آنها برای بازگرداندن گذرنامه بینتیجه بود و افزود: «البته خود میدانیم تنها جرم ما این است که خانواده ژینا مهسا امینی هستیم.»